Giao tiếp giữa cha mẹ và con ở tuổi dậy thì không đơn giản như khi con còn nhỏ. Con bắt đầu có suy nghĩ riêng, nhạy cảm hơn với lời nói của cha mẹ và không còn dễ dàng chia sẻ mọi điều như trước. Nếu cha mẹ không điều chỉnh cách trò chuyện, con có thể trở nên xa cách, giấu kín suy nghĩ hoặc tìm đến những nguồn thông tin không đáng tin cậy.
Một số cha mẹ than phiền rằng con không chịu nói chuyện, nhưng thực tế, cách cha mẹ giao tiếp cũng ảnh hưởng rất lớn đến phản ứng của con. Khi biết cách lắng nghe và trò chuyện đúng cách, cha mẹ có thể giúp con cởi mở, thoải mái và chủ động chia sẻ hơn, từ đó xây dựng một mối quan hệ bền chặt và đáng tin cậy.
Những lỗi thường gặp khi cha mẹ nói chuyện với con
Nhiều cha mẹ vô tình tạo ra rào cản giao tiếp mà không nhận ra. Những cách trò chuyện dưới đây có thể khiến con cảm thấy bị áp lực, không được tôn trọng hoặc sợ bị phán xét, dẫn đến việc con né tránh chia sẻ với cha mẹ.
1. Chỉ trích, phán xét thay vì lắng nghe
❌ "Con làm cái gì cũng không ra hồn!"
❌ "Lớn rồi mà suy nghĩ nông cạn quá!"
❌ "Bạn bè con làm được, sao con không làm được?"
➡ Hậu quả: Con cảm thấy bị coi thường, mất tự tin, hoặc cố chấp bảo vệ quan điểm của mình thay vì mở lòng lắng nghe cha mẹ.
2. Áp đặt suy nghĩ, không cho con cơ hội bày tỏ ý kiến
❌ "Ba/mẹ nói vậy là đúng, con không cần tranh cãi!"
❌ "Con phải làm theo lời ba/mẹ, không có nhưng nhị gì hết!"
➡ Hậu quả: Con có thể vâng lời bên ngoài nhưng không thực sự tin tưởng cha mẹ, hoặc phản kháng mạnh mẽ bằng cách giấu giếm, làm trái ngược để thể hiện cái tôi.
3. Chỉ tập trung vào điểm yếu, không công nhận nỗ lực của con
❌ "Con làm bài có mỗi lỗi này mà cũng sai, chán thật!"
❌ "Lần trước con cũng nói sẽ cố gắng mà có thấy tiến bộ đâu?"
➡ Hậu quả: Con dễ cảm thấy chán nản, mất động lực và không muốn cố gắng nữa, vì nghĩ rằng dù có nỗ lực cũng không được công nhận.
4. Đưa ra lời khuyên quá nhanh, không để con tự suy nghĩ
❌ "Con nên làm thế này... Con không nên làm thế kia..."
❌ "Sao phải lo lắng chuyện đó? Chuyện nhỏ mà!"
➡ Hậu quả: Khi cha mẹ luôn đưa ra giải pháp ngay lập tức, con có thể không học được cách tự giải quyết vấn đề và có xu hướng giữ kín suy nghĩ thay vì chia sẻ.
5. Trò chuyện vào những thời điểm con không sẵn sàng
- Khi con vừa đi học về và đang mệt mỏi.
- Khi con đang tập trung làm một việc khác.
- Ngay sau một cuộc tranh luận căng thẳng.
➡ Hậu quả: Con sẽ trả lời qua loa, thậm chí cáu gắt, khiến cuộc trò chuyện trở nên căng thẳng hơn.
Cách khuyến khích con chia sẻ
Một số cha mẹ thắc mắc: "Tại sao con không nói chuyện với mình nữa?" hoặc "Làm sao để con chủ động chia sẻ?". Câu trả lời nằm ở cách cha mẹ tạo ra môi trường giao tiếp thoải mái và không gây áp lực cho con.
1. Bắt đầu bằng những chủ đề nhẹ nhàng
Thay vì hỏi những câu nghiêm trọng như "Hôm nay ở trường có chuyện gì không?", hãy bắt đầu bằng những câu đơn giản, dễ trả lời hơn:
- "Hôm nay con thấy vui nhất điều gì?"
- "Con có điều gì thú vị muốn chia sẻ với ba/mẹ không?"
- "Mẹ thấy bài hát này hay quá, con có bài nào mới không?"
➡ Lợi ích: Con sẽ cảm thấy dễ mở lòng hơn, vì cuộc trò chuyện không mang tính chất tra hỏi.
2. Tránh đặt câu hỏi đóng
Những câu hỏi kiểu "Có" hoặc "Không" dễ khiến cuộc trò chuyện kết thúc nhanh chóng. Thay vào đó, hãy dùng câu hỏi mở:
- ❌ "Con có làm bài tập chưa?" → ✅ "Bài tập hôm nay có gì thú vị không?"
- ❌ "Hôm nay có gì không?" → ✅ "Con có gặp điều gì bất ngờ ở trường không?"
➡ Lợi ích: Con sẽ có nhiều không gian để nói hơn, thay vì chỉ trả lời ngắn gọn rồi im lặng.
3. Tôn trọng sự im lặng của con
Đôi khi, con không muốn nói ngay lập tức, và điều đó hoàn toàn bình thường. Hãy để con có không gian suy nghĩ, thay vì ép con phải trả lời ngay.
➡ Lợi ích: Khi con biết rằng cha mẹ không ép buộc, con sẽ chủ động chia sẻ khi sẵn sàng.
4. Đừng vội trách mắng khi con mắc lỗi
Nếu con làm sai, thay vì trách mắng ngay, hãy thử hỏi:
- "Con nghĩ mình có thể làm khác đi không?"
- "Ba/mẹ hiểu con không cố ý, nhưng con có muốn chia sẻ tại sao chuyện này xảy ra không?"
➡ Lợi ích: Con sẽ không sợ hãi khi phạm lỗi và có xu hướng tự chịu trách nhiệm về hành động của mình.
Nghệ thuật lắng nghe con để hiểu hơn về con mình
Lắng nghe không chỉ là nghe con nói, mà còn là hiểu những gì con thực sự muốn truyền tải.
1. Để con nói hết mà không ngắt lời
- Khi con đang kể chuyện, đừng vội ngắt lời hay đưa ra lời khuyên ngay lập tức.
- Hãy để con thể hiện hết suy nghĩ của mình trước khi cha mẹ lên tiếng.
➡ Lợi ích: Con sẽ cảm thấy được tôn trọng và tin tưởng hơn.
2. Đáp lại bằng sự đồng cảm
- Nếu con nói: "Hôm nay con bị điểm kém, con thấy tệ lắm!"
- Đừng đáp lại bằng: ❌ "Con phải cố gắng hơn chứ!"
- Hãy thử: ✅ "Ba/mẹ hiểu cảm giác của con. Con có muốn nói về điều đó không?"
➡ Lợi ích: Con sẽ cảm thấy được thấu hiểu thay vì bị đánh giá.
3. Chú ý ngôn ngữ cơ thể của con
- Nếu con tránh giao tiếp mắt, khoanh tay hoặc cúi đầu, có thể con đang cảm thấy không thoải mái.
- Nếu con cười nhẹ, ánh mắt sáng lên, có thể con đang hào hứng chia sẻ.
➡ Lợi ích: Hiểu ngôn ngữ cơ thể giúp cha mẹ nhận biết cảm xúc của con và điều chỉnh cách giao tiếp phù hợp.
Giao tiếp không chỉ là nói chuyện với con, mà quan trọng hơn là biết cách lắng nghe và đồng cảm. Khi cha mẹ tránh những lỗi giao tiếp thường gặp, tạo môi trường thoải mái và thực sự lắng nghe con, con sẽ cởi mở hơn, tin tưởng hơn và chủ động chia sẻ nhiều hơn.
📌 Giao tiếp đúng cách không chỉ giúp con trưởng thành vững vàng, mà còn xây dựng một mối quan hệ gia đình gắn kết, nơi con luôn cảm thấy an toàn và được yêu thương!
- Đăng nhập để gửi ý kiến
